برهمکنش تنش خشکی و پتاسیم بر جذب و انتقال یون پتاسیم در دو رقم متحمل و حساس به خشکی کلزا (Brassica napus L.)

جهت شناسایی برخی سازوکار‌های تحمل به تنش خشکی در دو رقم حساس و متحمل به خشکی کلزا، آزمایشی در محیط آب‌کشت با چهار سطح تنش خشکی، حاصل از پلی‌اتیلن‌گلیکول انجام شد. حساس و متحمل بودن ارقام براساس وزن خشک ساقه و ریشه مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور بررسی اثر تنش خشکی برجذب و انتقال یون پتاسیم، گیاهچه‌های 8 روزه ارقام متحمل و حساس به فلاسک‌های حاوی 5 میلی‌مولار کلرید پتاسیم منتقل و با استفاده از غلظت‌های مختلف پلی‌اتیلن‌گلیکول، تنش خشکی در چهار سطح (صفر ، 29/0- ، 48/0- و 71/0- مگا‌پاسکال) اعمال گردید. درآزمایش دیگر اثر غلظت‌های کلرید پتاسیم (صفر، 5/2، 5، 5/7 و 10 میلی مولار) در تیمار خشکی متوسط پلی‌اتیلن‌گلیکول (48/0- مگا‌پاسکال) بر رشد گیاهچه‌های ارقام حساس و متحمل مورد مطالعه قرار گرفت. این دو آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل با سه تکرار انجام شدند. اندازه‌گیری میزان پتاسیم ریشه و ساقه نشان داد که میزان یون پتاسیم در ریشه هر دو رقم با افزایش تنش خشکی، کاهش معنی‌داری داشت و در برگ‌ها با افزایش تنش خشکی کاهش بیشتری نشان داد. در تنش خشکی شدید، میزان یون پتاسیم رقم حساس نسبت به گروه شاهد، به ‌علت نشت یونی، کاهش بیشتری نشان داد. میزان جذب و انتقال یون پتاسیم در رقم متحمل، در تمام سطوح تنش بیشتر از رقم حساس بود. ارزیابی نتایج مربوط به اثر غلظت‌های مختلف پتاسیم در خشکی متوسط نشان داد که در محیط‌های فاقد پتاسیم، رقم حساس برخلاف رقم متحمل دارای نشت یونی از ریشه بود، ولی با افزایش یون پتاسیم محیط میزان آن در ریشه و برگ هر دو رقم افزایش یافت و این افزایش در غلظت پایین (5/2 میلی‌مولار) پتاسیم مشهودتر بود. با توجه به نقش پتاسیم در تنظیم اسمزی و رفع آسیب اکسایشی، به نظر می‌رسد که پتاسیم می‌تواند در افزایش تحمل کلزا در برابر تنش خشکی کم و متوسط نقش موثر داشته باشد. میزان پتاسیم ساقه و ریشه در رقم متحمل بیشتر از رقم حساس بود که نشان دهنده وابستگی جذب و انتقال پتاسیم به ژنوتیپ است.